Միջնադարյան Սյունիքի նշանավոր վանական համալիր Բղենո Նորավանքը գտնվում է ՀՀ Սյունիքի մարզում: Նախ՝ 935/6 թ․ Ստեփանոս եպիսկոպոսի ջանքերով և Սյունյաց Հրահատ իշխանի օժանդակությամբ կառուցվել է Ս․ [...]
«Որոտնաբերդ» ամրոցը (Որոտն բերդ, Որոտան, Օրոտո) հայտնի է դեռևս IV դ. որպես Հայաստանի նշանավոր և անմատչելի ամրոցներից մեկը: Սյունիքի հռչակավոր շատ բերդերի նման տեղացիներն այն նույնպես [...]
Մեղրի ամրոցն, ամենայն հավանականությամբ, կառուցվել է Սյունիքի թագավորության ձևավորման և հզորացման տարիներին (X դ. վերջ-XI դ.): Ամրոցի մասին առաջին պատմական հիշատակությունը թողել է XIII դ. պատմագիր [...]
«Քաջարանի բանալին»¹ հուշարձան է Սյունիքի մարզում: Գտնվում է Կապան-Քաջարան մայրուղու վրա: Ստեղծվել է 1972 թ.-ին, հեղինակը և քանդակագործն է Մարատ Նուրիջանյանը: Ավանդազրույցի համաձայն՝ հայոց թագավոր Արտավազդը [...]
Պետ. ցուցիչ՝ 8.47.3, Սյունիքի մարզ: Գյուղատեղին գտնվում է Գորիսի տարածաշրջանի Խոտ գյուղից 500 մ հարավ, Որոտան գետի ձախ ափին տարածվող զառիթափ լեռնալանջին: Հյուսիսից և հարավից շրջապատված [...]
Օրբելյան իշխանների օրոք կառուցված քարավանատունը (1319թ.) /պետ. ցուցիչ՝ 8.56.16/ գտնվում է Գորիսի տարածաշրջանի Հարժիս գյուղից մոտ 3.5 կմ հյուսիս-արևմուտք: Այն եռանավ, թաղածածկ, նախասրահով շինություն է՝ մուտքն [...]
Սյունիքի մարզ, պետ. ցուցիչ `8.54.1: Հալիձոր գյուղատեղիից 1.2 կմ հյուսիս-արևելք, Շինուհայր տանող ճանապարհից աջ, ժայռոտ բլրի վրա է գտնվում «Վնսար» ագարակը: Տեղացիները տարածքն անվանում են «Խաչի [...]
Սյունիքի մարզ /պետ. ցուցիչ՝ 8.85.5/: Տաթևի վանքից հարավ-արևմուտք, համանուն գետի վերին հոսանքի շրջանում, Արամազդ լեռան փեշերին է գտնվում Սվարանց գյուղը: Համաձայն ավանդազրույցի` գյուղի բնակիչները՝ հավատալով XIV [...]
Հայտնի է, որ XVI-XVII դարերում Սյունիքում և Արցախում իրենց ազդեցիկությամբ աչքի էին ընկնում մելիքական ընտանիքները: Թուրք-պարսկական տիրապետության շրջանում ձեռք բերած որոշակի իրավունքների շնորհիվ այդ ընտանիքները վճռորոշ [...]
Պատմական հանգամանքների բերումով Սյունյաց աշխարհի հոգևոր կենտրոն` Տաթևի վանք պարբերաբար այցելել են նաև ամենայն հայոց կաթողիկոսներ: Այդ այցելությունների կապակցությամբ վանք տանող ճանապարհին երկու հուշաքար է կանգնեցվել: [...]
Խնածախ գյուղի կենտրոնում է գտնվում 1625թ. կառուցված Սբ. Հռիփսիմե եկեղեցին (պետ. ցուցիչ` 8.44.11): Այն եռանավ, թաղածածկ, խորանի երկու կողմերում ավանդատներով և երկթեք ծածկով եկեղեցի է: Մուտքերը [...]
Քաշաթաղի Հայկազյան մելիքական տոհմի ներկայացուցիչները XVI դարի սկզբներից գավառի վարչական կենտրոնը Քաշաթաղից տեղափոխել են 10-12 կմ դեպի հարավ գտնվող Խնածախ բնակավայր, որն էլ Հայկազ I-ի որդի [...]
